Uzm Dr Özden Sibel Odabaşı
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı

Fıtık Nedir? Fıtık Ne Demektir?

 

Fıtık, kelime anlamı olarak bulunduğu yerin sınırlarından dışarı taşan şişliktir. Tıpta bunun adına ‘herniasyon’ diyoruz.

 

Bel Fıtığı Nedir?

 

Bel bölgesinde ‘vertebra’ dediğimiz omurların arasındaki kıkırdak dokudan oluşan disklerin içerdiği jelöz materyalin dışarıya doğru taşmak suretiyle çevresindeki sinir dokuya bası yaparak oluşturduğu hastalıktır. Buna ‘Lomber Disk Herniasyonu’ yani ‘Bel Fıtığı’ diyoruz.

 

Bel Fıtığı Dereceleri Nelerdir?

 

Fıtığın klinik etkileri yani hastada oluşturduğu şikayetler yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak değişir Ancak hastalar tarafından nasıl yorumlandığı en çok merak edilen bizim de muayenemizden sonra en çok danıştığımız ve yol göstericimiz olan görüntüleme yöntemi olan Lomber MRG da bahsedilen LDH (Bel Fıtığı) büyüklük dereceleri şöyledir:

Bulging: Türkçesi disk kabarıklığı demektir.Klinik olarak önemi yoktur

Protruzyon: Bulgingin büyüğüdür.Yerine bağlı olarak bel ve bacak ağrısı,kasılma, uyuşukluk gibi şikayetlere neden olabilir

Ekstrude veya Sekestre Disk: Halk arasında fıtığın patlaması denilen durumdur. Sinir kökü basısı şiddetlidir.Hastada nörolojik semptomlar  görülebilir (düşük ayak gibi) Bu aşamada hastada cerrahi tedavi gerekebilir.

 

Bel fıtığında hangi şikayetler olur?

 

Aslında çoğu asemptomatiktir yani herhangi bir belirti vermez. Artan yaşla birlikte ise şikayet vermeye başlar. En sık gördüğümüz şikayet bel ve/veya bacak ağrısıdır. Ağrı, sadece bel bölgesinde olabileceği gibi kalçalara da yayılım gösterebilir. Hareket kısıtlılığı eşlik eder. Bel fıtığı bacağa giden sinirlerde bası oluşturmuşsa, bacağın tümünü içeren veya en çok kalça ve baldırda ağrı,kramp  , çekilme  gibi şikayetlere neden olur. Çoğu hastada bu şikayetlere ayak ve veya bacakta uyuşukluk ,karıncalanma, üşüme, elektriklenme gibi şikayetler eşlik eder.

 

Kalça ağrısı kalça ekleminin kendinden kaynaklı olamaz mı?

Her kalça ağrısı bel fıtığı kaynaklı mıdır?

 

Kabaca kalça eklemi ve bağlı yapılardan kaynaklı ağrılar inguinal bölgede yani kasık bölgesinde hissedilir ve bacak iç kısmından dize doğru yayılabilir. Bel fıtığı kaynaklı kalça ağrısı ise daha çok kalçanın arka ve yan kısmında hissedilir ve bacak arkasından aşağıya doğru yayılır Kalça eklemiyle ilgili sorunlarda hasta, ayakkabı-çorap giyme, çömelme, bağdaş kurma vs gibi kalça eklem hareketi gerektiren aktivitelerde çok zorlanır. Bel fıtığına bağlı kalça ağrısında ise bu hareketler açıktır, rahattır Bel bölgesindeki kasılmaya (spazma)  bağlı bir hareket kısıtlılığı mevcuttur Biz bunu özel muayene yöntemleriyle kolaylıkla ayırt edebiliriz. Tabi burda kasık ağrısına ürogenital yaniüreme ve boşaltım sistemlerinin bazı hastalıklarının inguinal hani dediğimiz kasık fıtıklarının hatta kimi kalan kalın barsak hastalıklarının hatta kimi zaman kalan kalın barsak hastalıklarının da sebep olabileceği unutulmamalıdır.

 

Bel Fıtığı (Lomber Disk Herniasyonu)  Ameliyatsız Tedavi Edilebilir mi?

 

Bel fıtıklarının %98-99 u ameliyat gerektirmeden tedavi edilebilir Bunun için birtakim ilaç tedavileri yanında klasik Fizik Tedavi uygulamaları ve tamamlayıcı tedavileri kullanıyoruz

 

Hangi durumlarda ben fıtığı ameliyat edilmelidir?

 

Hastada ileri nörolojik semptom varsa düşük ayak gelişmişse, ilerleyen bir kas gücü kaybı varsa yeni başlayan idrar ve veya büyük abdest tutamama durumu sözkonusu ise hasta vakit kaybetmeden bir beyin cerrahına başvurmalı ameliyat açısından değerlendirilmelidir.